LANDENFICHE NEPAL

SOCIO-ECONOMISCHE ACHTERGROND

Nepal is een van de snelst groeiende economieën ter wereld. Voornamelijk dienstverlening en grondstofontginning is van belang voor Nepal’s BBP. Hoewel maar 28% van het territorium geschikt is voor landbouw verdient zo’n 75% van de werkende bevolking hier hun loon. De landbouw is evenwel sterk onderhevig aan moessonregens. Voorname landbouwproducten zijn jute, suikerriet, tabak en verschillende graansoorten.

Armoede is verminderd in de 21e eeuw, hoewel net geen 10% nog steeds onder de armoedegrens leeft. Erger nog, 32% van de bevolking leeft op de rand van armoede. Net geen percent van de bevolking (meer dan 200.000 mensen) bevindt zich in zware schulden en worden door deze schulden als tot slaaf gemaakt beschouwd. De gevolgen hiervan zijn dat ze moeten deelnemen in dwangarbeid.

Voornamelijk toerisme een belangrijke economische groeifactor. Zowel natuursites alsook UNESCO-werelderfgoed trekken buitenlandse bezoekers naar Nepal. Toch kampt het land nog met een gebrekkig infrastructuur om deze toestroom het hoofd te bieden.

LINKS

Inside the Nepalese Human Trafficking Industry (Vice, 2020)

Nepal kampt met stijgende temperaturen en steeds minder sneeuw (MO*, 2021)

Toenemend toerisme in Nepal: een zegen of een vloek? (MO*, 2019)

Dit Himalayagebied wordt steeds droger, maar ‘weggaan geeft mij geen voldoening’ (MO*, 2022)

GENDER EN SEKSUALITEIT

Mensenrechten hebben grote sprongen gemaakt in Nepal over de jaren heen en het land waakt als een van de meest progressieve landen in de regio over de rechten van queer personen. Homoseksualiteit is legaal sinds 2007 en er zijn ook andere wetten die personen moeten beschermen van discriminatie en vervolging. Deze rechten zijn ook als mensenrechten opgenomen in de Nepalese grondwet. Enkel op het gebied van transpersonen is er nog veel werk: daarin loopt buurland India Nepal nog altijd voor.

Hoewel relaties tussen personen van hetzelfde geslacht niet verboden is, worden deze relaties ook niet erkend. Het verbod, opgezet tijdens de monarchie, is in 2007 opgeheven maar er zijn geen nieuwe wetten die de relaties erkennen. Er zijn sinds 2010 pogingen en wetsvoorstellen geweest om dit wel te doen maar zonder resultaat.

Officiële documenten en paspoorten bevatten een derde genderoptie (‘andere’) om niet-cisgender personen zich zo te laten identificeren. Bijgevolg kan dit ook worden doorgetrokken binnen andere instituten in het land, zoals universiteiten en bankdocumenten.

Dit ‘derde gender’ is reeds lang eigen aan de bevolking van de regio van Nepal, Pakistan, Bangladesh en India (zie ook de landenfiche van India). Het is in het Westen dat dit derde gender valt onder de noemer van transgenders. Toch kan een verandering van genderidentiteit (op papier) slechts in één richting gebeuren: van mannelijk/vrouwelijk naar derde gender (ook wel ‘O’ in Nepal). Men kan dus niet van vrouw naar man gaan of vice versa.
Ook non-binariteit is afwezig uit het Nepalese erkenningssysteem, evenals interseksualiteit.

Zoals elders lopen de wetten die de rechten van de queer gemeenschap beschermen voorop op de maatschappelijke visie op de gemeenschap. Er heerst dus nog steeds een sterk sociaal stigma tegenover queer zijn. Toch zijn er vele activisten (zoals Blue Diamond Society) én houdt Kathmandu jaarlijks een pride festival.

ONDERWIJS

Het is pas sinds de instelling van de democratie in 1951 dat onderwijs ook meer voor de algemene bevolking toegankelijk is. Daarvoor werd er voornamelijk privéonderwijs gegeven binnen de elitekringen. Zoals elders is er eerst een lager onderwijs (8 leerjaren) en een secundair onderwijs (4 leerjaren). Daarna is er de mogelijkheid tot hoger onderwijs (universiteit of hogeschool).

Analfbetisme blijft relatief hoog in Nepal, voornamelijk in de landelijke gebieden. Ook het verschil in analfabetisme tussen jongens en meisjes is zeer groot (70% tegenover 50%). Toch was het analfabetisme ooit veel erger: bij de revolutie van 1951 kon slechts 5% van de bevolking lezen en schrijven. Moderne cijfers plaatsen de geletterdheid van de bevolking rond 68%.

Hoewel het onderwijs gratis zou moeten zijn, blijkt dat meestal niet het geval. Tevens kampt het land met een gebrek aan infrastructuur en een tekort aan leerkrachten. Vele inwoners van Nepal verlaten het land niet alleen om elders werk te zoeken maar ook in zoektocht naar beter onderwijs.

LINK

Digitale onderwijskloof slaat hard toe in Nepal (MO*, 2020)

GEZONDHEID

De levensverwachting van Nepalezen is sterk omhoog gegaan sinds de jaren ‘50. Toen was de gemiddelde leeftijd slechts 35 jaar oud. Zelfs in de jaren ‘90 ging het niet hoger dan 54. De moderne levensverwachting plaatst het gemiddelde op 71. Nepal kampt desalniettemin met grote gezondheidsproblemen bij de bevolking, zowel door slechte levenshouding alsook door de onkunde om mensen met behandelbare ziektes te genezen. Deze onkunde wordt veroorzaakt door slechte sanitaire voorzieningen, ondervoeding en moeilijke toegang tot de gezondheidszorg. Deze laatste wordt zowel voorzien door de regering als door de private sector.

De grootste vooruitgang heeft Nepal geboekt op het gebied van de gezondheid van moeders en hun kinderen. Moedersterfte is sterk gedaald in de afgelopen 30 jaar, hoewel het cijfer nog steeds relatief hoog ligt. Ook het sterftecijfer voor pasgeborene is bijna gehalveerd in het afgelopen decennium.
Ondervoeding van kinderen blijft evenwel een groot probleem: iets meer dan 40% van kinderen onder 5 lijden hieronder.

De regering werkt samen met lokale en internationale ngo’s om de gezondheidszorg te doen groeien en toegankelijker te maken.

POLITIEK

Vanaf het midden van de 19e eeuw tot 1951 werd Nepal geregeerd door de totalitaire Ranadynastie. In 1951 volgde dan de succesvolle revolutie die van Nepal een democratie wilde maken. Toch bleef de koning, die geen deel uitmaakte van de Ranadynastie, een obstakel vormen voor het implementeren van de democratie. Hierdoor werd Nepal een ‘partijloze’ democratie (het Panchayatsysteem): politieke partijen waren verboden. Het volk verkoos direct hun verantwoordelijken voor het parlement, zonder partijen. Tijdens deze staatsvorm werden er vele hervormingen en moderniseringen doorgevoerd maar persoonlijke vrijheid werd beperkt en censuur werd sterk gehandhaafd. In 1990 werd de grondwet hervormt om opnieuw meerdere partijen te laten deelnemen in de democratie.

In 1996 wilde de Maoïstische Partij komaf maken met de Nepalese monarchie, wat leidde tot een burgeroorlog. Pas in 2006 volgde er opnieuw een vredevolle revolutie die van Nepal een seculiere republiek maakte. In 2015 werd ook de nieuwe grondwet ingevoerd.

CULTUUR

Hoewel Nepal het kastensysteem van Zuid-Azië volgde, wordt het in de praktijk sinds minder nageleefd. De laagste kaste, die van de ‘onaanraakbaren’, werd officieel verboden in 1961. Sindsdien zijn er ook wetten die dit verbod afdwingen.
De maatschappij is erg patriarchaal gestructureerd: voorouders zijn van belang voor sociale status. Vele huwelijken worden ook nog altijd door geregeld door huwelijksdwang.

Nepal’s oudere literatuur is sterk verbonden met de rest van Zuid-Azië, in zoverre dat het geschreven werd in het Sanskriet, vaak door Brahminpriesters. Overgebleven literatuur in de Nepalitaal dateert pas vanaf de 17e eeuw. Moderne literatuur in Nepali neemt aanvang bij Bhanubhakta Acharya (1814–1868) die de het grote Hindu-epos Rāmāyana vertaalde van het Sanskriet naar het Nepali en toegankelijk maakte voor het brede publiek. Ongeveer een eeuw later hadden westerse invloeden de Nepalese literatuur losgemaakt van de Hinditraditie, waardoor poëtische werken werden geschreven, evenals werken die sociale problematieken aankaartten. Na de revolutie van 1951 floreerde literatuur in Nepali pas echt.
Een voorname auteur en poëet was Motiram Bhatta, evenals Laxmi Prasad Devkota en Guru Prasad Mainali.

De Nepalese keuken kent een enorme variëteit door de veelheid aan culturen, etniciteiten en verschillen in klimaat. Voedsel wordt meestal geserveerd op een thali, een bord waarop kommetjes staan met gekookte granen en daarrond verschillende bijgerechten. De Nepalese keuken is tevens sterk vegetarisch. Dit komt mede door de boeddhistische overtuiging die ook in andere delen van Zuid-Azië heerst, dat men geweld tegenover andere levensvormen zo veel men kan moet vermijden.

Het ontstaan van de tandavadans, de heilige dans van de god Shiva, zou ontstaan in Nepal, meer bepaald in de Himalaya’s.
Het overgrote merendeel van de bevolking praktiseert het hindoeïsme, en een kleine minderheid het boeddhisme. De tradities van deze twee strekkingen gaat zo’n 2000 jaar terug en is dus sterk verbonden met het land.

GEOGRAFIE

Het noorden van Nepal wordt begrensd door de Himalaya’s (oftewel ‘de woonplaats in de sneeuw’ in Sanskriet). Dit is tevens een van de 3 niveaus van Nepal. In de Himalaya’s bevindt zich ook de hoogste berg ter wereld (Mt. Everest, Sagarmāthā in Nepali) en nog 7 andere bergen boven de 8.000 meter.
Het tweede hoogteniveau is het bergniveau waar geen sneeuw ligt. Het hogere gedeelte van dit niveau kent een alpenklimaat, het lagere een subtropisch. Bij deze laatste zijn er ook veel heuvels en riviervalleien te vinden.
Het laagste niveau zijn de zuiderse vlaktes, richting de grens met India.

Nepal kent redelijk veel aardbevingen en sliboverstromingen uit de bergen. De ontwikkeling van infrastructuur in het land lijdt erg onder dergelijke natuurrampen.